Het blijft een mysterie waarom JR van FC Bergman en Marx (tekst van Stefaan Van Brabandt), fantastisch tot leven gewekt door Johan Heldenbergh, het theaterfestival van 2018 niet haalden. Als maatschappelijke relevantie de norm is en als er één voorstelling de vingers aan de pols houdt van de tijd en vrijwel niemand onberoerd laat, is het wel Marx. Dat bleek ook in CC De Plomblom in Ninove waar de acteur na afloop alweer op een daverende staande ovatie kon en mocht rekenen. De kracht van de voorstelling zit in de onversneden synthese van Marx' levensloop, diens leer/filosofie en het huidig tijdsgewricht waarin we leven.

Marx wordt bij monde van Johan Heldenbergh een mens van vlees en bloed, die 15 jaar nodig had om Das Kapital te schrijven. Hij stortte daarvoor zichzelf en zijn vrouw ('zijn' Jenny is van adellijke komaf) en kinderen (meerdere van zijn kinderen sterven door ontbering) in de armoede. Een vochtig, te klein en te kil huis is nooit veraf. Gelukkig is daar telkens het vangnet van geestesverwant en antipode en succesvol bedrijfsleider Friedrich Engels die meermaals een financiële uitweg biedt. Maar ook hoe Marx zelf onderdeel wordt van het systeem dat hij bekritiseert. Door te azen op de erfenis van een oom (die maar niet snel genoeg kan overlijden...), maar vooral door op de beurs te speculeren.

Door verleden en heden te verbinden krijg je als toeschouwer een ontluisterend beeld van hoe Marx verwerd tot een 'isme' waar Mao en andere Stalins' zich gretig van bedienden. Hoe, wat hij initieel bedoelde, een eigen leven ging leiden en tirannen afdreef richting monsterlijke gruwel tegen de mensheid. Of hoe de geschiedenis met iemands woorden aan de haal gaat.

Met verbazend gemak, wat fijnbesnaarde humor en gepaste interactie met het publiek weet Johan Heldenbergh Marx te actualiseren. Het momentum zal wel niet toevallig zijn. Net daardoor wordt Marx een niet te ontkennen spiegel van ons huidig kapitalistisch en mondiaal systeem. Net daardoor wordt de voorstelling niet vrijblijvend. Beukt ze genadeloos hard in op het geweten. Verlaat je de zaal niet zonder aangesproken te worden. Marx eindigt met een citaat van Augustinus : ''Hoop heeft twee prachtige dochters : moed en woede. Woede om hoe de dingen gaan en moed om ze te veranderen.''

Dus, sta op en kom je uit je luie zetel en rep je naar deze voorstelling en geef antwoord aan het appèl, zoals Johan Heldenbergh zelf al eerder in een interview zei, om naïef in het leven te staan en naar de wereld te kijken zonder praktische bezwaren. Naïviteit als kracht, naïviteit als platform om onbevangen te zijn, naïviteit als de bril waardoor je kijkt. Zeg niet dat je het niet wist...!